Biodiversiteitscharter Bilzen
 

Tussen de Stad Bilzen, Deken Paquayplein 1, 3740 Bilzen

vertegenwoordigd door FONS CAUBERG, Schepen Leefmilieu, en FRIEDA BREPOELS, Burgemeester

& de Adviesraad voor Leefmilieu Bilzen (ALEBI), Deken Paquayplein 1, 3740 Bilzen

vertegenwoordigd door RENE DAERDEN, voorzitter

en de Bilzerse natuurverenigingen 

Limburgs Landschap vzw, Dekenstraat 39, 3550 Heusden-Zolder

vertegenwoordigd door FRANS VERSTRAETEN, voorzitter

Natuurpunt Spouwen-Amelsdorp, Daalstraat 45, 3740 Rosmeer

vertegenwoordigd door LAMBERT SCHOENMAEKERS, voorzitter

Natuurpunt Zuidoost Limburg, Helenaweg 11, 3740 Eigenbilzen

vertegenwoordigd door WARD CIELEN, conservator Munsterbos

Orchis vzw,  Perronstraat 1, 3740 Munsterbilzen

vertegenwoordigd door JOS BIJNENS, voorzitter

alsook het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren (RLHV), Daaleindestraat 2, 3720 Kortessem

vertegenwoordigd door AN DIGNEFFE, algemeen coördinator

wordt het hierna volgende ‘Charter voor Biodiversiteit in Bilzen' afgesloten 

op 20 mei 2013 in Munsterbilzen.

Met dit charter geven de gemeente Bilzen en de ALEBI, de Bilzerse natuur- en milieuverenigingen Limburgs Landschap, Natuurpunt Spouwen-Amelsdorp, Natuurpunt Zuidoost Limburg en Orchis alsook het RLHV aan dat ze samen het verlies aan biodiversiteit in Bilzen terug willen dringen. Het charter baseert zich op de internationale verdragen voor het behoud van de biodiversiteit, samengevat in de post 2010 Aichi Biodiversiteitsdoelstellingen, en bouwt verder op het project Gemeenten Adopteren Limburgse Soorten. Dit charter legt de prioriteit bij de meest bedreigde en kwetsbare ecosystemen, met hun leefgebieden en soorten, waarvoor onmiddellijk beleidsmaatregelen en acties voor behoud en herstel nodig zijn.

Het samenwerkingsverband baseert zich op 4 punten

kennis     samenbrengen van gegevens

communicatie   tussen partners onderling en naar het grote publiek toe

betrokkenheid  stimuleren van doelgroepen en middenveld

concrete actie   behoud en herstel van leefgebieden en soorten 

De ondertekenaars erkennen dat wereldwijd, maar ook in Vlaanderen:

§ de biodiversiteit - en met name de samenhang van alle levende wezens (planten, dieren en mensen) in goed functionerende ecosystemen - aan een onnatuurlijk hoog en verontrustend tempo achteruitgaat, en dit door toedoen van de mens, wat nog versterkt wordt door de wereldwijde klimaatverandering als gevolg van menselijk handelen.

§ de aantasting van de biodiversiteit en het verlies van de ecosysteemdiensten die er door geleverd worden (water- , bodem- en voedselkringloop, regeneratie van natuurlijke hulpstoffen, beheersing van plagen- en vervuiling, chemisch- en genetisch reservoir...) onverantwoord negatieve gevolgen kan hebben voor de welvaart van mens en maatschappij op mondiale tot lokale schaal. 

§ de biodiversiteit en de natuurlijke leefomgeving tevens van cruciaal belang zijn voor het welzijn van mens en maatschappij en met name voor de gezondheid, de recreatie, de educatie, de (culturele) inspiratie en de keuzevrijheden.

§ de biodiversiteit een kans is voor een streek en dat haar bevolking bijdraagt tot de leefbaarheid van de (woon)omgeving en de levenskwaliteit. De samenhang van natuur, landschap en cultuurhistorie bepaalt mee de streekidentiteit en de aantrekkingskracht voor bewoners en bezoekers (toerisme en recreatie).

§ bij het terugdringen van de achteruitgang van de biodiversiteit het noodzakelijk is dat op alle beslissingsniveaus de verschillende overheden en actoren hun verantwoordelijkheid nemen en verhinderen dat de problemen afgewenteld worden op andere regio's, continenten én op de komende generaties.

§ voor de biodiversiteit niet alleen de overheden een belangrijke verantwoordelijkheid moeten opnemen, maar dat daarnaast alle actoren en gebruikers die bij de landelijke ruimte betrokken zijn, bijdragen aan het behoud en de ontwikkeling van de soortendiversiteit in de aan hen toegekende ruimte. 

§ acties voor het behoud en het ontwikkelen van biodiversiteit een  doelgroepenbeleid vereisen waarbij de verschillende landgebruikers gesensibiliseerd en aangemoedigd worden om te komen tot een ‘wise-use'-gebruik dat resulteert in de versterking van leefgebieden van de bijzondere en kwetsbare soorten (rode lijsten).

§ het behoud en het herstel van de biodiversiteit op lokaal en regionaal vlak een intensief beleid vereist van bescherming en versterking van natuurgebieden, en dit in samenhang met het gehele landschap. Tevens moet een milieukwaliteit van zodanig hoog niveau vooropstaan dat aan de voorwaarden voor kwetsbare soorten (rode lijst) voldaan wordt.

§ om tegemoet te komen aan de nieuwe uitdagingen specifieke en voldoende kwaliteitsvolle leefgebieden als natuurgebied moeten worden uitgebouwd, ingericht en beheerd, dit om de meest kwetsbare en meest bedreigde biodiversiteit snel en op afdoende wijze te vrijwaren.

§ het noodzakelijk is een beleid te voeren om de kleine natuurgebieden te ontsnipperen, te versterken en in te bedden in een netwerk van voldoende ‘robuuste' natuur in een kwaliteitsvol landschap. 

De Stad Bilzen en de ALEBI (verder genoemd de Stad), de Bilzerse natuur- en milieuverenigingen Limburgs Landschap, Natuurpunt Spouwen-Amelsdorp, Natuurpunt Zuidoost Limburg en Orchis (verder genoemd de verenigingen) alsook het RLHV engageren zich om de biodiversiteit in Bilzen te behouden en te versterken. Daarbij streven ze naar een verdere uitbouw van het lokale biodiversiteitsbeleid in Bilzen via volgende engagementen:

 NATUUR & LANDSCHAP engagement: kleine landschapselementen (KLE)

 de Stad wil de KLE nog meer ondersteunen door (kleine) natuurinrichtingsprojecten ook van deze steun te laten genieten. Hiervoor actualiseert de Stad samen met het RLHV het gemeentelijke KLE-SUBSIDIEREGLEMENT.

 de Stad promoot actief de aanleg, het beheer en het behoud van KLE via de gemeentelijke communicatiekanalen en via het Landschapsloket van het RLHV. 

 de Stad, de verenigingen en het RLHV promoten het gebruik van PLANT VAN HIER en de Stad neemt Plant van Hier op in het gemeentelijke KLE-subsidiereglement.

engagement: hoogstamkernen 

 de Stad, de verenigingen en het RLHV behouden waardevolle HOOGSTAMBOOMKERNEN en stimuleren de aanplant van hoogstambomen. 

 de Stad en het RLHV promoten de VERWERKINGSMOGELIJKHEDEN VAN HOOGSTAMFRUIT door de Sapmobiel in Bilzen halt te laten houden  en publieksactiviteiten zoals ‘Bilzen, de BOOM IN' te ondersteunen.

engagement: bermen en openbaar domein

 de Stad voert een NATUURVRIENDELIJK BERMBELEID zodat de bermen als levende verbindingen kunnen fungeren.

 de Stad engageert zich om het OPENBAAR DOMEIN te doen respecteren via handhaving.

NATUUR & SOORTEN

engagement: Bilzerse soorten

 de Stad, de verenigingen en het RLHV blijven inzetten op KWETSBARE SOORTEN (o.a. beekprik, boommarter, boswitje, geelgors, grauwe gors, klaverblauwtje, patrijs, ... ) die (potentieel) aanwezig zijn door acties, promotie, ondersteuning en beleidsbepalingen (biodiversiteitsacties).

engagement: dwergblauwtje 

 de Stad voorziet de nodige steun voor de uitvoer van actieplan ‘DWERGBLAUWTJE' en ondersteunt financieel initiatieven ihkv ‘Bilzen vlinderstad'.

engagement: plan leeuwerik

 de Stad voorziet de nodige financiële en praktische steun voor de uitvoer van het Plan Leeuwerik.

 de Stad en het RLHV promoten AGRARISCH NATUUR- EN LANDSCHAPSBEHEER om de biodiversiteit en basisecologie in landbouwgebied te versterken.  

NATUUR & GEBIEDEN

engagement: groengebieden

 de Stad stelt een PRIORITAIRE GEBIEDENLIJST op met een uitgebreid stappenplan voor inbreiding/uitbreiding/opvullen van missing links met bijzondere aandacht voor natuurverbindingen om alzo elk jaar meer natuur te realiseren (de betrachting is om 1m³ extra natuur per jaar per inwoner te behalen).

 de Stad, de verenigingen en het RLHV zoeken SAMEN NAAR (EUROPESE) MIDDELEN voor de verdere uitbouw van kwalitatief groen in Bilzen, met bijzondere aandacht voor zeldzame biotopen en kwetsbare soorten.

 de Stad, de verenigingen en het RLHV besteden zorg aan de uitvoer van de INSTANDHOUDINGSDOELSTELLINGEN (S-IHD's) geformuleerd voor de Europese beschermde gebieden. Respecteer hiervoor o.a. de aanbevelingsnota van de habitatrichtlijngebieden in de Keha, geformuleerd door Orchis en Natuurpunt op 26/04/2012. 

engagement: natuurverbindingen

 de Stad bewaakt de NATUURKWALITEIT VAN DE BEEKVALLEIEN (o.m. Wilderbeek,  Krombeek, Meersbeek, Nieuwzouw, e.a.). 

 de Stad voorziet een MAXIMALE BUFFERING (zowel qua natuur als qua geluid) van de aanpalende vallei in de plannen De Spelver en de verlenging van de Alden Biesensingel. Ze respecteert de groenzone maximaal en breidt de bedrijfsruimte en harde infrastructuur niet uit ten nadele van de groenruimte. 

engagement: natuurgebieden

 de Stad benadrukt DE ECOLOGISCHE WAARDE  van de natuurgebieden en werkt samen met erkende natuurverenigingen die actief zijn in Bilzen.

 de Stad behoudt de FINANCIËLE EN PRAKTISCHE STEUN aan de terreinbeherende natuurorganisaties. Ze zorgt ervoor dat ruimte voor vergadering en ruimte voor berging van materialen voor de natuurverenigingen voorhanden is.

 de Stad ondersteunt het AANKOOPBELEID van de terreinbeherende natuurverenigingen door gemeentelijke aankoopsubsidies, teneinde de uitbreiding van beheerd en toegankelijk groen- en bosgebied mogelijk te maken.

 de Stad tracht haar GEMEENTELIJKE GRONDEN in natuurgebieden in beheer bij landbouwers vrij te maken en verder extensief te beheren via gebruiksovereenkomsten, inscharingscontracten of andere verbintenissen.

 de Stad onderzoekt de potentiële uitbouw van het natuurgebied DEMERVALLEI.

 de Stad streeft op de landbouwpercelen in de BOSSEN VAN SCHOONBEEK naar extensieve landbouw in overleg met het Agentschap voor Natuur en Bos.

engagement: ruimtelijke uitvoeringsplannen

 de Stad wil de wijze van aanpak en de realisatie van de BUITENGEBIED-RUP'S uit het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan laten onderzoeken. 

 de Stad is bereid bij de herziening van het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Bilzen de noodzakelijkheid van de WOONUITBREIDINGSGEBIEDEN ten oosten van de Koekoekstraat in Munsterbilzen te laten onderzoeken.

 de Stad en de verenigingen volgen het DOSSIER ENA op. 

 de Stad neemt initiatief om het laatste restje industriegebied in de BOSSEN VAN SCHOONBEEK om te vormen naar bosgebied (bestaat nu reeds uit bos). Het gaat om het gedeelte tussen de Kempenstraat, de Kaatsbeek, de spoorlijn Genk-Bilzen en het huidige bosgebied op grondgebied Bilzen.  

NATUUR ALGEMEEN

engagement: draagvlak voor natuur & landschap

 de Stad, de verenigingen en het RLHV zorgen voor een GEZAMENLIJKE INZET rond biodiversiteit op COMMUNICATIEVLAK via eigen publicaties teneinde het maatschappelijke draagvlak én de betrokkenheid te vergroten.

 de Stad en de verenigingen zetten samen een campagne op om NATUURVRIJWILLIGERS in Bilzen te werven.

engagement: groenbeheer

 de Stad past een GROENBEHEER VAN STRATEN EN PLEINEN toe dat de biodiversiteitstoets doorstaat en de soortenrijkom bevordert. 

engagement: hondenlosloopweide

 de Stad en de verenigingen realiseren een GROTE HONDENLOSLOOPWEIDE. Dit kan bv. aan de toegangsweg van het Munsterbos (kant Koekoekstraat) en biedt een deeloplossing voor de vele loslopende honden in dit natuurgebied.

engagement: handhaving

 de Stad zorgt voor een handhaving van de MILIEU- EN NATUURREGELGEVING.

engagement: natuur in je tuin

 de Stad en de verenigingen werken samen aan het project ‘NATUUR IN JE TUIN'.

engagement: trage wegen 

 de Stad en de verenigingen werken aan de uitbouw van het TRAGE WEGENBELEID. De Stad stelt een Trage Wegen-plan op en voert het uit.

engagement: windenergie

 de Stad neemt een sturende rol op rond het WINDMOLENBELEID in Bilzen en gaat na of er mogelijkheden zijn in Bilzen voor windenergie binnen de door de hogere overheid afgebakende zones en wil op die manier de natuurkwaliteit bewaren. Windmolens binnen het bosgebied van Schoonbeek zijn niet aan de orde.

engagement: voorwaardenscheppend

 de Stad zorgt voor een efficiënte en doeltreffende werking van de MILIEUDIENST en zorgt waar mogelijk voor een versterking.

engagement: samenwerking

 de Stad, de verenigingen en het RLHV WERKEN SAMEN om dit charter uit te voeren en zo de typische en waardevolle natuur, het landschap en de biodiversiteit in Bilzen te behouden en te versterken. Dit zorgt niet enkel voor een ecologische meerwaarde maar ook voor een economische (vb. tewerkstelling beheerploegen) en toeristische meerwaarde.

 de Stad, de verenigingen en het RLHV organiseren jaarlijks een OVERLEGMOMENT waar de opvolging van dit charter en de te verwezenlijken engagementen worden besproken met alle betrokken partners. De Schepen van Leefmilieu plant dit overleg.