Zeven dingen die je moet weten over de natuurherstelwet
Maar wat staat er nu concreet in die natuurherstelwet?
Hoera, op 18 augustus trad de Europese natuurherstelwet officieel in werking! Een belangrijke mijlpaal voor de natuur in Vlaanderen en in de rest van Europa. Voor het eerst zijn er nu bindende doelstellingen om de achteruitgang van de biodiversiteit om te keren. De tijd van vage engagementen voor de natuur is voorbij.
Het algemene doel van de natuurherstelwet is om tegen 2050 alle beschadigde natuur te herstellen en om te vormen naar veerkrachtige ecosystemen. Dat is niet alleen belangrijk voor de wilde dieren die in de natuur leven, maar ook voor ons. Door de natuur te herstellen maken we ons landschap weerbaarder tegen de gevolgen van de klimaatverandering, zoals droogtes en overstromingen. Daar vaart iedereen wel bij.
Maar wat staat er nu concreet in die natuurherstelwet? Zeven dingen om te onthouden:
- Natuurgebieden
De lidstaten moeten gedegradeerde habitats herstellen. In Vlaanderen is dat een hele opdracht: 41 van de in totaal 44 beschermde habitats verkeren nu niet in een goede toestand. Denk daarbij bijvoorbeeld aan drooggelegde wetlands, monotone graslanden, rechtgetrokken rivieren, versnipperde bossen of aangetaste duinen. Als eerste stap moeten tegen 2030 30% van die habitats hersteld worden, tegen 2040 60% en tegen 2050 90%. Als er niet genoeg van een habitat over is om het in goede staat te brengen, moet er bijkomend habitat aangelegd worden. En als deze habitats te versnipperd zijn, moeten verbindingen gecreëerd worden, zodat aaneengesloten natuurgebieden ontstaan. In het kleine en versnipperde Vlaanderen wordt dat een hele uitdaging, maar wel noodzakelijk.
- Natuur in de Noordzee
Voor habitats in zee gelden dezelfde doelstellingen als voor de natuur op land: 30% herstellen tegen 2030, 60% tegen 2040 en 90% tegen 2050. Voor het Belgisch deel van de Noordzee is vooral het herstel van de natuurlijke grindbedden en oesterriffen van belang. Daarvoor moeten mariene reservaten worden aangeduid en moeten de nieuwe offshore windparken natuurinclusief aangelegd worden.
- Groen in de stad
Inwoners van de steden snakken naar meer groen in de buurt. Door de natuurherstelwet moet de groene ruimte in de stad toenemen met minstens 3% tegen 2030 en 5% tegen 2050. De boomkroonbedekking moet in 2050 tenminste 10% bedragen. Bij grote renovatieprojecten moet er netto groene ruimte bijkomen.
- Vrij stromende rivieren
In heel wat rivieren liggen er barrières die migratie van vissen onmogelijk maken. Bedoeling is om tegen 2030 te komen tot 25.000 km aan vrij stromende rivieren. Deze doelstelling is enkel op Europees niveau vastgelegd, niet per lidstaat. Verder moeten maatregelen genomen worden om de natuurlijke functies van overstromingsgebieden te herstellen. Met de recente overstromingen langs de Ijzer en de Dender in het achterhoofd, is dat voor Vlaanderen geen overbodige luxe.
- Bestuivers
Het gaat slecht met natuurlijke bestuivers zoals wilde bijen, hommels of vlinders. Dat is problematisch voor zowel natuur als landbouw. Maar liefst 80% van de plantensoorten voorzien niet in hun eigen bestuiving en zijn daarvoor afhankelijk van insecten. De lidstaten moeten de afname van bestuiverspopulaties keren en omzetten in een stijgende trend tegen 2030. Dat vraagt om meer wilde bloemenweiden en minder gebruik van pesticiden.
- Natuur in landbouwgebied
Het herstellen van natuurwaarden in landbouwgebieden was een van de meest omstreden onderdelen van de natuurherstelwet. Maar wel noodzakelijk, want de biodiversiteit in landbouwgebieden gaat achteruit. Welke maatregelen concreet moeten genomen worden, wordt overgelaten aan de lidstaten. Het doel ligt wel vast: er moeten stijgende trends komen voor het aantal graslandvlinders, akker- en weidevogels en het percentage kleine landschapselementen, zoals hagen en houtkanten.
- Bossen
Om bossen biodiverser te maken, zijn specifieke maatregelen voorzien: meer dood hout laten liggen, meer bos met bomen van verschillende leeftijden door elkaar, extra verbindingen tussen geïsoleerde bossen en een stijgend aantal bosvogels. Verder bevat de natuurherstelwet de ambitie om drie miljard extra bomen aan te planten in Europa.
Aan de slag!
Om dat allemaal waar te maken, moet elke lidstaat binnen de twee jaar een natuurherstelplan opstellen. Er ligt dus veel werk op de plank en de discussies daarover zullen niet altijd makkelijk lopen, maar de natuurherstelwet biedt ons als milieu- en natuurverenigingen grote kansen om een ambitieuzer natuurbeleid mee vorm te geven. Aan de slag dus!
Erik Grietens
Beleidsexpert ruimte ~ woordvoerder
Ruimtelijke ordening kent geen geheimen meer voor Erik Grietens. Betonstop, kernversterking of de kostprijs van onze versnipperde bebouwing? Erik bijt zich er al 20 jaar in vast.
erik.grietens@bblv.be
https://twitter.com/Erik_BBL