Ineos en stikstofuitstoot
Negatief advies Agentschap Natuur en Bos legt bom onder Ineos
Met een negatief advies voor de bijgewerkte aanvraag van Ineos legt Agentschap voor Natuur en Bos opnieuw een bom onder Project One. De glasheldere motivatie maakt het de Vlaamse Regering quasi onmogelijk om het negatief advies naast zich neer te leggen.
Volgens het Agentschap voor Natuur en Bos houdt het "wetenschappelijk bewijs" van Ineos over de onbestaande effecten van stikstofuitstoot geen steek. Ineos maakt de stelling niet hard dat de hoeveelheid stikstof die Project One over natuurgebieden drapeert dusdanig klein zou zijn dat ze geen effect heeft. Apache publiceert het ongunstige advies van het Agentschap.
De Vlaamse Regering spaarde de voorbije jaren kosten noch moeite om de nieuwe ethaankraker die Ineos wil bouwen in de Antwerpse haven vergund te krijgen. Vorige maand resulteerde dat in het zogenaamd stikstofakkoord dat de problemen voor Ineos voor eens en voor altijd moest oplossen.
Op vraag van Ineos-topman Jim Ratcliffe legde de Vlaamse Regering honderden miljoenen euro belastinggeld op tafel als kredietwaarborg
Op vraag van sterke man Jim Ratcliffe werden bovendien honderden miljoenen euro belastinggeld op tafel gelegd als kredietwaarborg voor de bouw van Project One. Daarvoor bleek de Vlaamse Regering bereid haar eigen financieel risicobeheer opzij te schuiven.
Toen de vergunningsaanvraag afgelopen zomer werd vernietigd door de Raad voor Vergunningsbetwistingen, stemde de regering-Jambon prompt in met een verdere uitbreiding van de waarborgregeling. Parallel investeerde Port of Antwerp-Bruges 75 miljoen euro voor de bouw van een kaaimuur, op maat van Ineos.
800 pagina’s
De politieke wereld, onder aanvoering van de Antwerpse N-VA, maakte er dan ook geen geheim van dat alles op alles werd gezet om Jim Ratcliffe te plezieren. Project One groeide uit tot een symbooldossier dat de Vlaamse ondernemingszin en de rol van de Antwerpse haven bij de welvaartscreatie moest en zou onderlijnen. Dit voluntarisme botst op juridische grenzen.
Ineos legde een passende beoordeling neer van 800 pagina's over onder meer de impact van de stikstofuitstoot
Afgelopen zomer omschreef de Raad voor Vergunningsbetwistingen het achterliggende vergunningswerk van bevoegd minister Zuhal Demir (N-VA) als "routinematig" en "achteloos". De vernietiging van de vergunning zorgde voor een politieke en economische schokgolf. Op crisisvergaderingen die op vraag van Jim Ratcliffe werden belegd, kreeg de grote baas van Ineos keer op keer te horen dat alles in orde zou komen.
De oplossing zou bestaan in een bijgewerkte aanvraag waarbij een zogeheten passende beoordeling onder meer de ecologische impact van stikstof in Vlaanderen (en Nederland) in kaart moest brengen. Ineos legde op 12 oktober een 800 pagina’s tellende passende beoordeling neer waarin het bedrijf naar eigen zeggen aantoont dat de depositie van stikstof in natuurgebieden niet zal leiden tot een verdere betekenisvolle aantasting van de natuurgebieden.
Alleen al voor Vlaanderen, zo liet Ineos weten, gaat het "met 460 pagina’s om de lijvigste passende beoordeling ooit".
Zeven bladzijden
Het Agentschap voor Natuur en Bos heeft aan zeven bladzijden genoeg om de wetenschappelijke claim van Ineos met de grond gelijk te maken. Dat de hoeveelheid stikstof die Project One over natuurgebied drapeert dusdanig klein zou zijn dat ze geen effect heeft, wordt volgens het agentschap niet aangetoond. Daarnaast formuleert het Agentschap een resem (minder belangrijke) hiaten en fouten in de passende beoordeling.
Cruciaal is de vraag of Ineos kan aantonen dat haar stikstofuitstoot geen betekenisvol effect heeft op natuurgebied
Cruciaal is de vraag of Ineos kan bewijzen dat haar stikstofuitstoot geen betekenisvol effect heeft op natuurgebied. Natuurgebieden mogen immers niet verder aangetast worden.
Om dat aan te tonen citeert Ineos een hele reeks studies die zouden moeten aantonen dat er geen wetenschappelijke studies bestaan die (negatieve) effecten tonen van beperkte deposities van stikstof op een bepaalde habitat. Effecten op het terrein zouden "niet meetbaar en/of aantoonbaar kunnen worden gemaakt door gangbaar analytisch en ecologisch onderzoek". Kort samengevat: volgens Ineos zijn er geen negatieve effecten.
Die stelling spreekt het Agentschap voor Natuur en Bos tegen door te verwijzen naar een studie van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO), een Vlaams onderzoekscentrum, nota bene onder de bevoegdheid van minister Demir.
De INBO-studie zegt dat er niet zoiets bestaat als hoeveelheden die zo beperkt zijn dat ze geen impact hebben. Letterlijk staat er in het advies van het Agentschap dat "de relatie tussen de omvang van de stikstofdepositie en de soortenrijkdom en samenstelling van de habitatwaardige vegetatie, het niet toelaten om een ondergrens aan te duiden van bijkomende stikstofdepositie, waaronder ecologische effecten uitgesloten kunnen worden".
Integendeel, zo gaat het Agentschap verder, "wetenschappelijk onderzoek langsheen depositiegradiënten (verschillende hoeveelheden gedeponeerde stikstof, red.) wijst op een continu toenemende negatieve impact van bijkomende stikstofdepositie op Europees beschermde habitat".
Dat argument ligt helemaal in het verlengde van de Nederlandse positie in het stikstofdossier. Eerder wees Apache al op de bedreiging die daarvan uitgaat voor de vergunning van Project One.
Essentie
Het Agentschap voor Natuur en Bos adviseert dan ook niet gunstig: "Onvermijdbare en onherstelbare schade van het Vlaams ecologisch netwerk (kan) niet met zekerheid uitgesloten worden."
Het Agentschap voor Natuur en Bos adviseert ongunstig vanwege mogelijk onvermijdbare en onherstelbare ecologische schade
Formeel laat het Agentschap de opening om het voorstel verder aan te vullen "op basis van bovenstaande opmerkingen", maar gegeven de kritiek die naar de kern van het probleem gaat, lijkt dat onhaalbaar.
Finaal moet de Gewestelijke Omgevingsvergunningscommissie (GOVC) een totaaladvies geven op basis van verschillende deeladviezen. Het advies van Agentschap voor Natuur en Bos is er daar een van, maar is wel cruciaal. De stad Antwerpen en het Antwerpse Havenbedrijf lieten, bij monde van bevoegd schepen Annick De Ridder (N-VA) gisteren al weten dat ze positief adviseren.
Dat de beoordelingsdatum voor het GOVC is uitgesteld naar 12 december geeft aan dat de politieke spanning in het dossier te snijden is.
Update
Na publicatie reageerde Jeroen Denaeghel, woordvoerder van Natuur en Bos op X (het voormalige Twitter) dat er geen sprake is van een negatief advies maar van “een ‘niet gunstig’ advies waarin het (agentschap) vraagt naar extra informatie en werkpunten duidt. Dat is helemaal iets anders dan een ‘negatief advies’.”
Het is een discussie over het geslacht van de engelen. Negatieve en positieve adviezen bestaan niet. Formeel kan een advies gunstig, ongunstig of gunstig onder voorwaarden zijn (dus niet negatief of positief en ook niet ‘niet gunstig onder voorwaarden’ zoals de woordvoerder het formuleert)De conclusie van het advies stelt “niet gunstig” en geeft voorwaarden.
Wie die voorwaarden bekijkt, weet een zaak zeker: het advies is, zoal de titel correct stelt, (zeer) negatief voor Ineos.
Apache
Tom Cochez