Biodiversiteit snakt naar daden na historisch akkoord
Ook Vlaanderen zal zeer ernstige inspanningen moeten
leveren.
De biodiversiteitsconferentie COP15 bereikte een historisch akkoord. Hier de hoofdlijnen
van dit belangrijke akkoord.
Dit akkoord was dringend nodig want het gaat wereldwijd niet
goed met de biodiversiteit. Meer dan een miljoen plant- en diersoorten is met
uitsterven bedreigd en volgens wetenschappers stevenen we af op de zesde
massale uitstervingsgolf in de geschiedenis van de planeet.
Nu is het aan de deelnemende landen om de ambities om te
zetten in duidelijk beleid. Tegen de volgende biodiversiteitstop in 2024 moeten
ze nationale biodiversiteitsstrategieën en actieplannen opstellen om de
afspraken in concrete daden om te zetten.
Bovendien zullen de landen, net zoals bij het
klimaatakkoord, om de twee jaar hun resultaten rapporteren en waar nodig
bijkomende acties moeten ondernemen.
• Ook België
moet werk maken van een nationale biodiversiteitsstrategie die niet meer zo
vrijblijvend zal zijn als vroeger. Dat zal voor ons land en in het bijzonder
voor Vlaanderen nog enorme uitdagingen met zich meebrengen.
• Vandaag
behoort nog maar 12% van het Vlaamse grondgebied tot Natura 2000, het Europese
netwerk van beschermde gebieden. Van de 46 habitattypes bevinden er zich nog
maar drie in een gunstige staat van instandhouding.
• Bijna een
derde van de Vlaamse plant- en diersoorten staat op de rode lijst, dat wil
zeggen dat ze met uitsterven bedreigd of kwetsbaar zijn.
• Ruimtelijke
versnippering, water- en luchtvervuiling en de gevolgen van klimaatverandering
zijn de oorzaak. Maatregelen daartegen botsen nu al op weerstand.
Een van de hete hangijzers is de programmatische aanpassing
stikstof (PAS) die als doel heeft de stikstofneerslag op de huidige
natuurgebieden in te perken zodat die opnieuw kunnen herstellen. De PAS, die
nog een gevolg is van de oude Europese habitatrichtlijn uit 1992, zorgde al voor
veel opschudding in de landbouwsector en tot vandaag is nog altijd geen akkoord
tussen de regeringspartijen bereikt.
In juni, voorafgaand
aan de biodiversiteitstop, had de Europese Commissie het voortouw genomen door
een nieuwe natuurherstelwet voor te stellen. Ze wil daarmee extra maatregelen
opleggen om de Europese gedegradeerde ecosystemen te herstellen.
Tijdens een interview met Apache zei Nick François, expert
natuur- en biodiversiteitsbeleid van Boerenbond, dat volgens hem de
natuurherstelwet niet toepasbaar is in dichtbevolkte gebieden zoals Vlaanderen.
De landbouwgrond is er te duur en natuur en landbouw zijn er te sterk verweven,
meent François. Hij vreest dat het draagvlak voor milieu en natuur bij de
Vlaamse landbouwers helemaal zal wegebben als Europa de natuurherstelwet
definitief zou goedkeuren.
Zowat 37% van de
Noordzee valt onder Europees gebied van Natura-2000, maar toch is de rijke
biodiversiteit er amper beschermd omdat de wet Marien Milieu lange tijd niet in
overeenstemming was met de Europese natuurregels. De wet is nog maar recent, na
lang ijveren door de milieubeweging, aangepast waardoor nu pas de eerste
stappen zijn gedaan naar een effectief natuurreservaat in de Noordzee.
Het nieuwe internationale akkoord focust niet alleen op de
biodiversiteit in de 30% beschermde gebieden maar ook op de soorten en
ecosystemen daarbuiten. Die mogen tegen 2030 geen negatieve impact meer
ondervinden van de milieuverontreiniging. Dit betekent onder meer dat het
verlies aan nutriënten zoals nitraat en fosfaat met de helft moet verminderen.
Minder mest dus, terwijl Vlaanderen nu al decennialang lang
met zijn mestproblematiek worstelt. Na zes opeenvolgende mestactieplannen
slaagt het er nog steeds niet in om voldoende resultaten te boeken. In november
veegde de agrovoedingsketen een eerste tekstvoorstel voor een zevende
mestactieplan resoluut van tafel. De Europese Commissie plant alvast een
“geïntegreerd nutriëntenmanagement actieplan” tegen maart 2023.
Tegen 2030 moet het risico van pesticiden met minstens
50% verminderen.
Ook dit doel maakte deel uit van Europese ambities, namelijk
via de Europese Green Deal van 2020 en de daaruit volgende
farm-to-forkstrategie. In oktober stelden vijf milieuorganisaties de Vlaamse
Regering in gebreke omdat de Vlaamse reglementering al meer dan tien jaar de
oude Europese habitat- en pesticidenrichtlijnen schendt. De organisaties willen
dat Vlaanderen dringend werk maakt van omvangrijke pesticidenvrije bufferzones
rond onder meer natuur- en waterwingebieden.
Het akkoord van Kunming-Montreal bevat verder nog doelen
tegen onder meer plastic afval en voedselverliezen.
Ook de verspreiding van invasieve uitheemse soorten moet
worden aangepakt. Dat zijn soorten die zich buiten hun natuurlijke
verspreidingsgebied bevinden en daardoor schade aanrichten aan de lokale
biodiversiteit.
In het totaal bevat
het akkoord 23 concrete doelen. Het wil verder komaf maken met subsidies die
schadelijk zijn voor de natuur: jaarlijks moet 500 miljard dollar “beter worden
besteed”. Dat is nog altijd veel te weinig want volgens experten zouden
regeringen jaarlijks minstens 1,8 biljoen dollar of 2% van het wereldwijde
bruto nationaal product besteden aan schadelijke subsidies.
Daartegenover staat
dat landen samen 200 miljard dollar per jaar aan biodiversiteit moeten
besteden. Rijke landen zijn overeengekomen om tegen 2030 jaarlijks 30 miljard
dollar uit te trekken om de lage-inkomenslanden te ondersteunen bij de
bescherming van de biodiversiteit op hun gebied. Dit alles is minder dan de
minstens 700 miljard die nodig is. (Ter vergelijking: Qatar besteedde een
slordige 300 miljard dollar om zich voor te bereiden op de aftrap van het
wereldkampioenschap voetbal dat parallel met de biodiversiteits-top
plaatsvond.)
Bron:
https://www.apache.be/2022/12/20/biodiversiteit-snakt-naar-daden-na-historisch-akkoord
(https://www.apache.be/)
|